Η Σταχτομπούτα στο γυμναστήριο . Η Σταχτοπούτα είναι ένα κλασικό παραμύθι που αφηγείται τις περιπέτειες μιας κοπέλας, που την κακομεταχειρίζονται η κακιά μητριά της και οι αδερφές της. Εκδόθηκε πρώτα το 1634 από τον Basile και το 1697 από τον Σαρλ Περώ. Έγινε πασίγνωστο από την έκδοση των αδελφών Γκριμ το 1812. Στοιχεία του παραμυθιού υπάρχουν σε μύθους της αρχαιότητας, από τη ρωμαϊκή εποχή μέχρι την Κίνα του 9ου αι. μ.Χ.

Η Σταχτομπούτα στο γυμναστήριο

Σταχτοπούτα

Το κεντρικό πρόσωπο του παραμυθιού είναι η Σταχτοπούτα (Cendrillon στη συλλογή Contes του Περώ), κόρη ενός πλούσιου εμπόρου. Η μητριά της και οι ετεροθαλείς αδελφές της υποβιβάζουν την Σταχτοπούτα σε ρόλο υπηρέτριάς τους, ενώ αυτές χαίρονται όλα τα πλούτη του εμπόρου, και την αναγκάζουν να κοιμάται στις στάχτες του τζακιού, απ’ όπου και το όνομα Σταχτοπούτα. Κάποιο βράδυ, την επισκέπτεται η νεράϊδα-νονά της και της δίνει ένα φόρεμα, μια άμαξα κι ένα ζευγάρι γυάλινα γοβάκια, προκειμένου να πάει στον χορό του Πρίγκηπα

Ο πρίγκιπας εντυπωσιάζεται και την επόμενη μέρα, όταν η άγνωστη εμφανίζεται πάλι στο παλάτι. Καθώς δεν ξέρει τίποτα γι’ αυτήν, αποφασίζει να τη βρει χρησιμοποιώντας το γοβάκι που άφησε στις σκάλες φεύγοντας, βάζοντας τις γυναίκες της περιοχής να το δοκιμάσουν για να δει σε ποια ταιριάζει. Οι αδελφές της προσπαθούν με κόπους και βάσανα να φορέσουν το γοβάκι, προκειμένου να κερδίσουν τον πρίγκιπα, μάταια όμως, καθώς ταιριάζει μόνο στην Σταχτοπούτα, την οποία και παντρεύεται ο πρίγκιπας.

Παραλλαγές

Το παραμύθι έχει γνωρίσει αρκετές παραλλαγές, που διαφέρουν σε ορισμένες λεπτομέρειες της πλοκής. Έχει διασκευαστεί σε μπαλέτο από τον Σεργκέι Προκόφιεφ και τον Γιόχαν Στράους και αρκετές φορές σε όπερα από τον Ροσσίνι και άλλους συνθέτες. Έχουν γυριστεί επίσης αρκετές ταινίες βασισμένες στην ιστορία, με πιο γνωστή διασκευή αυτή του Ουώλτ Ντίσνεϊ. Η πρώτη νεοελληνική παραλλαγή του δημοσιεύτηκε το 1832 σε γερμανικό έντυπο.

Η Εκδοχή των Γκριμ

Στην μεταγενέστερη εκδοχή των αδελφών Γκριμ, ο ρόλος της νεράιδας-νονάς αντικαθίσταται από το περιστέρι που μένει στο δέντρίλι δίπλα από τον τάφο της μητέρας της Σταχτοπούτας.

Το περιστέρι έχει έναν σημαντικό ρόλο σε όλη την ιστορία, διότι βοηθά την Σταχτοπούτα να καθαρίσει τις φακές έτσι ώστε να πάει στον χορό, της δίνει το φόρεμα και τα γοβάκια.

Όταν ο πρίγκιπας πάει να δοκιμάσει στην μια αδερφή το γοβάκι, αυτή παρακινούμενη απ’ την μητριά, κόβει το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού της και το πόδι της χωράει στο γοβάκι. Ο πρίγκιπας νομίζει πως αυτή είναι η κοπέλα που έψαχνε, την ανεβάζει στο άλογο του και ξεκινάνε για το παλάτι, όμως τα περιστέρια στα δέντρα του φωνάζουν να κοιτάξει το γοβάκι που είναι μουσκεμένο από το αίμα του ακρωτηριασμένου δαχτύλου. Ο πρίγκιπας καταλαβαίνει την πλεκτάνη και επιστρέφει την αδερφή σπίτι της.

Δεύτερη αδερφή

Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με την δεύτερη αδερφή, με την διαφορά ότι εκείνη κόβει την φτέρνα της. Το περιστέρι τον οδηγεί στον περιστερώνα, όπου είχαν κλειδώσει την Σταχτοπούτα. Επίσης, η κολοκύθα/άμαξα, τα ποντίκια/άλογα, ο αρουραίος/αμαξάς και οι σαύρες/ακόλουθοι δεν υπάρχουν στην εκδοχή αυτή. Μια άλλη καινοτομία των Γκριμ είναι η αύξηση του χορού από έναν σε τρεις. Τις δύο πρώτες νύχτες, η Σταχτοπούτα φορά ένα ασημοκέντητο φόρεμα, ενώ στην τρίτη ένα χρυσό. Οι αδελφοί Γκριμ αναφέρουν ότι ο λόγος που ξεχάστηκε το γοβάκι είναι επειδή κόλλησε στην πίσσα που είχε διατάξει να βάλουν ο πρίγκιπας για να μη μπορέσει να φύγει η Σταχτοπούτα.